Terapia logopedyczna

Jeśli nosisz aparat ortodontyczny to musisz wiedzieć, że terapia logopedyczna jest koniecznym wspomaganiem leczenia wad zgryzu i zapobieganiem jego nawrotom.

Nieprawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego (w tym wady zgryzu) powoduje zniekształcenia dźwięków mowy, zaburza tor oddechowy, zniekształca prawidłową pozycję języka w jamie ustnej. Zła pozycja języka upośledza jego ruchomość i ma wpływ na połykanie oraz żucie.

Terapia logopedyczna to unormowanie:

• toru oddechowego,
• spoczynkowej pozycji języka (wtedy, kiedy nie mówimy i nie jemy)
• sposobu połykania i żucia,
• ukształtowanie i utrwalenie w mowie spontanicznej prawidłowej artykulacji zaburzonych głosek (zaburzonych na skutek wady zgryzu).
• ruchomości języka i warg,
• eliminacja niepożądanych zachowań (np. obgryzanie paznokci),
• ruchowo-przestrzenno-czasowej organizacji oddechowej, artykulacyjnej i fonacyjnej.

Aparat artykulacyjny składa się z części ruchomej (język, wargi, podniebienie miękkie, żuchwa) oraz części nieruchomej (zęby, dziąsła, podniebienie twarde, tylna ściana gardła). Jama ustna jest miejscem powstawania mowy artykułowanej z udziałem fonacji. Koniec języka to najaktywniejsza część całego narządu. W czasie artykulacji język przemieszcza się dotykając częścią przednią zębów i dziąseł i warunkuje wymowę głosek przedniojęzykowych, częścią środkową warunkuje wymowę głosek miękkich i zmiękczonych oraz częścią tylną wpływa na wymowę głosek tylnojęzykowych.

Język jest naturalnym aparatem ortodontycznym i jego prawidłowa pozycja spoczynkowa jest podstawą przy leczeniu ortodontycznym, wpływa na jego efektywność i zapobiega nawrotowi wady zgryzu.

Nieprawidłowa budowa aparatu artykulacyjnego powoduje zniekształcenia dźwięków mowy nazwane dysglosją.

Przyczyny:

• ssanie smoczka, kciuka, nieprawidłowe połykanie i żucie, obgryzanie paznokci, i inne nawyki;
• przedwczesna utrata zębów mlecznych na skutek nieprawidłowej higieny jamy ustnej i złych nawyków dietetycznych;
• choroby ogólne organizmu: krzywica, częste anginy powodujące przerost migdałków, zapalenie ślinianek, alergie, infekcje wirusowe i bakteryjne;
• urazy mechaniczne;
• czynniki genetyczne;
• rozszczep wargi i podniebienia.

Nieprawidłowości zgryzu zaburzają prawidłową artykulację niektórych lub nawet wszystkich głosek. Uniemożliwiają artykulację głosek dentalizowanych (s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż, ś, ź, ć, dź). Prawidłowa wymowa tych głosek uzależniona jest od tarcia prądu powietrza o krawędzie zbliżonych do siebie dolnych i górnych siekaczy. Nieprawidłowy zgryz istotnie upośledza prawidłową dentalizację. Taką nieprawidłową wymowę nazywamy seplenieniem.

Każdy element aparatu artykulacyjnego ma tendencję do przyzwyczajania się do określonej pozycji w układzie patologicznym, dlatego terapia logopedyczna powinna być prowadzona także po zakończeniu leczenia ortodontycznego.

Magdalena Borodzicz-Zasadzińska

Logopeda